Belasting betalen is voor velen al een doorn in het oog. Helemaal wanneer u aangeslagen wordt voor een erfenis na het overlijden van een dierbare. Helaas bestaan er geen mogelijkheden om er onderuit te komen, hoe oneerlijk het ook lijkt. Welke verplichtingen rusten er eigenlijk op geërfd onroerend goed in het buitenland?

Bijna 40 procent van de landen kent géén erfbelasting. In sommige landen worden erfenissen nog in de inkomstenbelasting betrokken, alsof de bezittingen nét voor het overlijden zijn verkocht. In andere landen geldt dat niet de nationale overheid maar bepaalde regio's de nalatenschappen in de heffing betrekken. Denk daarbij aan Zwitserland of Spanje.

Vergelijken
De belastingtarieven in de onderzochte landen lopen sterk uiteen met tarieven tussen 3 procent (Roemenië) en 80 procent (België, voor sommige verkrijgingen). De uiteindelijke heffing hangt echter voor een belangrijk deel af van de toepasselijke vrijstellingen. Feit is wel dat van de landen die wel een erfbelasting kennen, geen systeem hetzelfde is en dat veel landen, zelfs Europese (waaronder Oostenrijk), nalatenschappen helemaal niet belasten.

Verdragen
Internationaal zijn nagenoeg geen afspraken gemaakt over hoe om te gaan met grensoverschrijdende erfbelastingkwesties. Daar waar Nederland bijvoorbeeld meer dan 80 verdragen heeft afgesloten om dubbele heffing van inkomstenbelasting te voorkomen, zijn tot op heden slechts met zeven landen verdragen afgesloten om dubbele heffing van erfbelasting te voorkomen.
Dubbele heffing van erfbelasting kan optreden wanneer u als Nederlander buitenlands onroerend goed aan uw erven achterlaat. Het kan dan zijn dat beide landen hierover willen heffen. Dit kan alleen worden voorkomen wanneer er een verdrag is tussen de betreffende landen. Anders kan het Nederlandse 'Besluit voorkoming dubbele belasting 2001' nog een mogelijkheid bieden, want dan moet Nederland een (gedeeltelijke) vermindering van Nederlandse erfbelasting verlenen voor de reeds in het buitenland geheven erfbelasting. Aangezien dat niet altijd het daadwerkelijk door het buitenland geheven bedrag zal zijn, resteert niet zelden toch een dubbele heffing.

Emigratie
Als emigrant kan de situatie met betrekking tot de erfbelasting erg pijnlijk worden, omdat u nog tot tien jaar ná emigratie gevolgd door de Nederlandse belastingdienst. Bij overlijden in het buitenland vóór het verstrijken van die termijn, heft Nederland erfbelasting alsof u op dat moment in Nederland woonachtig was. Hierdoor heft Nederland dus over de volledige nalatenschap. Als het nieuwe woonland dan ook de volledige nalatenschap in de heffing meeneemt, wordt u dubbel belast. Tenzij het toepasselijke verdrag of het 'Besluit voorkoming dubbele belasting 2001' hiervoor een oplossing biedt.

Besparen
Voor gehuwden en geregistreerd partners zijn sowieso de hoogste vrijstelling en laagste tarieven van erfbelasting van kracht. Ongehuwd samenwonenden komen hiervoor alleen in aanmerking als ze kwalificeren als 'partners' voor de erfbelasting. Dit is zeker aan te bevelen omdat een niet kwalificerende partner maximaal zo'n 220.000 euro méér aan erfbelasting verschuldigd kan zijn.
Overigens zijn er verschillende testamentvormen beschikbaar zodat bij overlijden wordt bespaard op de erfbelasting.
 
Schenkbelasting
Uiteraard bestaat de mogelijkheid reeds te schenken tijdens leven zodat de jaarlijkse schenkingsvrijstelling wordt benut. In dat geval kan u als emigrant beter af zijn, omdat in het nieuwe woonland wellicht helemaal geen schenkbelasting verschuldigd is. Echter, tot één jaar na de emigratie wordt u nog gevolgd door de Nederlandse belastingdienst. Ook worden schenkingen die zijn gedaan binnen 180 dagen voor het overlijden meegenomen in de erfbelasting.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de Wereldomroep en drs. G.W.M. (Bart) van der Veeken FB, Belastingadviseur, Van Noort Gassler & Co