Testamentvormen naar het Italiaanse recht

Het Italiaanse ‘Codice Civile’ (Burgerlijke Wetboek) voorziet in twee verschillende vormen van testamenten. Wij hebben het zogenaamde ‘testamenti ordinari’ (gewone testament) en het ‘testamenti speciali’ (bijzondere testament). Gewone testamenten kunnen worden opgesteld door middel van een notariële akte of door middel van een holografische akte ‘testamento olografo’ (een wilsbeschikking die volledig handgeschreven is ondertekend door de erflater).

De holografische wil moet op straffe van nietigheid met een pen zijn opgeschreven en voorzien zijn van een datum en handtekening. In tegenstelling tot het Nederlandse recht hoeft het ‘testamento olagrafo’ niet gedeponeerd te worden bij een notaris.

In Nederland kan men een zogenaamd onderhands testament opmaken. Dit onderhandse testament moet bij een notaris in bewaring worden gegeven. De notaris maakt daarvan een akte op.
De door een notaris opgestelde testamenten worden verdeeld in ‘pubblici' (openbaar) en ‘segreti’ (geheim).
Er zijn nog verschillende vormen van bijzondere testamenten.

Het volgende schema is handig als overzicht:  Download PDF: Italiaanse_testamentvormen

Elke vorm van testament heeft dezelfde waarde. Wij hoeven niet te denken dat de verschillende testamentsvormen de waarde van het testament beïnvloeden. Bepalend is het tijdstip wanneer het testament is opgemaakt. Ongeacht de vorm zal het laatst opgemaakte testament geldig zijn.

Testamento olografo - handgeschreven wilsbeschikking artikel 602 Codice Civile (CC)
De vorm is zeer eenvoudig en duidelijk omdat het persoonlijk wordt opgesteld door de erflater door middel van een ‘scrittura privata’ (onderhandse akte). Artikel 602 CC geeft aan aan welke eisen van de holografische wil moet worden voldoen. De belangrijkste eigenschap is dat de akte volledig met de hand geschreven moet zijn; in feite betekent, ‘holograf’ (volledig geschreven) afgeleid van het Griekse ‘Holos’ (volledig) en ‘graphos’ (schriftelijk).

Vereisten:

1. Authenticiteit: de akte moet volledig met de hand worden geschreven door de erflater (eigenhandig geschreven);
2. Datum: de akte moet de dag, de maand en het jaar aangeven (gedagtekend worden) of een gelijkwaardige aanduiding (bv Kerstmis 2014) bevatten;
3. Handtekening: de handtekening moet worden geplaatst aan het einde van de bepalingen. Indien de erflater zonder twijfel herkenbaar is, hoeft de handtekening niet duidelijk de naam en voornaam van de erflater te vermelden.

Volgens artikel 606 CC is het holografische testament nietig als het niet volledig met de hand geschreven is of de handtekening ontbreekt. Indien aan de andere voorwaarden niet is voldaan is het testament vernietigbaar.

Het openbare testament artikel 603 CC
Dit is een testament dat door een notaris is opgesteld overeenkomstig met de wil van de erflater en opgesteld volgens de formaliteiten die door de wet zijn voorgeschreven. Het openbare testament is vergelijkbaar met het notariële testament in Nederland. Het openbare testament vormt het overtuigende bewijs dat het testament de wil van de erflater bevat, tenzij bewezen kan worden dat de notaris deze wil valselijk heeft weergegeven.

Vereisten:

1. Een door de erflater gedane verklaring bij de notaris in aanwezigheid van twee getuigen;
2. Het door de notaris schriftelijk opstellen van de verklaring van de erflater;
3. Het lezen van de wil van de erflater in de aanwezigheid van getuigen. Deze formaliteiten worden in het testament vermeld;
4. De aanduiding van de plaats, de datum van de ontvangst en het tijdstip van de handtekening;
5. De handtekening van erflater, getuigen en notaris.

Als de erflater niet of moeilijk in staat is om zijn handtekening te zetten wordt dit feit in de akte vermeld. Indien de erflater niet kan lezen moeten er vier getuigen aanwezig zijn.
Conform artikel 606 CC is het openbare testament nietig indien de door de notaris opgestelde verklaringen van de erflater ontbreken of de handtekening van de notaris en/of de erflater ontbreekt. Indien aan de overige voorwaarden niet is voldaan, is het testament vernietigbaar. Het recht om een testament vernietigbaar te verklaren verjaart in vijf jaar vanaf de datum van de uitvoering van de bepalingen in het testament.

Het geheime testament artikel 604 CC
Deze vorm van het testament zit tussen het openbare testament en de handgeschreven wilsbeschikking in.
Het geheime testament wordt door de erflater opgesteld en volgens bepaalde formaliteiten aan de notaris aangeleverd. De notaris zal dit testament aanvaarden met de aanwezigheid van getuigen.
Het geheime testament is, net als de handgeschreven wilsbeschikking, geheim. Het geheime testament biedt, net zoals het openbare testament, de zekerheid dat het testament niet door derden of vreemden gewijzigd of vernietigd zal worden.

De erflater zal de bepalingen van het testament ‘scheda testamentaria’ opstellen en aan de notaris overhandigen. Hij kan de bepalingen van het testament persoonlijk of door een derde laten opmaken, zowel met handgeschreven als pen als met mechanische middelen. Het is wel belangrijk dat het testament door de erflater wordt getekend.

Nadat de ‘scheda testamentaria’ klaar is, wordt deze verzegeld ingeleverd bij de notaris in aanwezigheid van twee getuigen.

Op de ‘scheda testamentaria’ zal de notaris een akte van ontvangst opstellen die door de notaris, de erflater en de twee getuigen wordt ondertekend. Op de akte van ontvangst wordt een datum aangebracht en deze datum heeft voorrang op de datum die eventueel op de ‘scheda testamentaria’ werd aangebracht.

Het geheim testament kan te allen tijde door de erflater worden ingetrokken, in dit geval zal de notaris een akte van restitutie opstellen.

Artikel 606 CC bepaalt dat het geheim testament nietig is indien zowel de verklaring van ontvangst als de handtekening van de notaris en de erflater ontbreken. In de resterende gevallen zal de akte vernietigbaar zijn binnen een termijn van vijf jaar vanaf de datum van de uitvoering van de bepalingen in het testament.

Mensen die niet kunnen lezen kunnen geen geheim testament opstellen.

Publicatie van de handgeschreven wilsbeschikking en het geheime testament
Na het overlijden van de erflater is het testament geldig ongeacht het feit dat de erfgenamen/legatarissen kennis genomen hebben van het testament.

Indien niemand heeft kennis genomen van het bestaan van een testament dan zal de weg van de ‘successione legittima’ (wettelijke erfenis) worden gevolgd.

De publicatie van het testament dient om de inhoud van het testament openbaar te maken en maar is geen vereiste voor de geldigheid van het testament. Het is eerder een voorwaarde voor de uitvoerbaarheid van het testament.

Het openbaar testament is onmiddellijk uitvoerbaar omdat dit een door de notaris opgestelde akte is, waarvan de inhoud niet ter discussie staat. Het probleem van de publicatie ontstaat dan ook bij de handgeschreven wilsbeschikking en het geheime testament.

Na de ontvangst van het bericht dat de erflater overleden is, zal het geheime testament door de notaris worden gepubliceerd ( artikel 621 CC). De handgeschreven wilsbeschikking daarentegen, wordt alleen door een notaris gepubliceerd als hij hem heeft ontvangen van degene die hem in zijn bezit heeft gehad.
Na deze gebeurtenissen vindt de publicatie van het testament op de volgende wijze plaats:

1. De notaris zorgt voor de aanwezigheid van twee getuigen;
2. In aanwezigheid van de twee getuigen stelt de notaris een proces-verbaal die de vorm van een openbare akte heeft. In dit proces-verbaal beschrijft de notaris de bepalingen van het testament;
3. Het proces-verbaal wordt ondertekend door de persoon die het testament heeft ingeleverd, de getuigen en de notaris;
4. Vervolgens dient de notaris een kopie van de proces-verbaal en het openbaar testament (artikel 622 CC) verzenden naar de griffier van de rechtbank van de plek waar de nalatenschap is opengevallen;
5. Tot slot bericht de notaris het bestaan van het testament aan de erfgenamen en de legatarissen.

Dit artikel is geschreven door Raffaela Amato (advocaat) verbonden aan Italiaans Juridischbureau Amato.

---

Bezit, aan- en verkoop van vastgoed in Italië
Bezoek regelmatig het landendossier Italië en maak en maak als lid proactief gebruik van uw Mondi lidmaatschap door vragen te stellen in de vraag- en antwoordmodule onder aan de pagina van het van het landendossier over alles wat te maken heeft met de aankoop, bezit en verkoop van een (tweede) woning.

---

Terug naar overzicht