Taal en integratie

Column Herman van Katwijk

In 1996 namen Mieke Qualm en Herman van Katwijk de beslissing om te emigreren. Tijdens een vakantie ontstond het idee om het roer drastisch om te gooien en te bekijken of zij over drie tot vijf jaar zouden kunnen emigreren om een camping uit te gaan baten in Portugal. In deel 4 vertellen Mieke en Herman over de taal en integratie.

Tijdens onze vakantie waren we er al achter gekomen dat je in het rurale gebied in Portugal niet ver komt met Engels of Frans. Daarbij, als je in Portugal wil gaan wonen en contacten wil leggen, dan moet je de taal gaan leren. Maar hoe en waar? We hadden al wel een aantal cd's en een boekje van het NTI, maar daar lag volgens ons niet de oplossing.

We besloten om eerst bij het consulaat in Rotterdam te gaan informeren. Daar was een medewerkster die ons wel wekelijks privéles wilde geven. Dat viel nog niet mee! Geheel andere klanken en een taal waar we nog geen touw aan vast konden knopen. Onze ‘lerares’ heeft ons een eind op weg geholpen en we hebben aardig wat woordenkennis opgedaan evenals enig inzicht in de grammatica en het gebruik van de werkwoorden, maar soms kregen we ook als antwoord op een vraag, dat je dat moest ‘aanvoelen’. In die tijd bestond er nog niet eens een woordenboek Nederlands - Portugees! Zelfs bij gespecialiseerde boekhandels kon je hooguit een boekje ‘Wie-wat-waar’ van de ANWB of zo kopen met wat vakantievraagjes. Woordenboeken vanuit het Engels waren er al wel, evenals een woordenboek Portugees – Nederlands. Pas een of twee jaar later werd dit hiaat opgevuld.

Smoezenboek
Na de eerste periode dat we les kregen in Rotterdam, werd onze boerderij verkocht en verhuisden we voor een tijdelijke periode naar Den Haag, omdat Herman daar als interim-manager werkte. Oorspronkelijk zou dat voor zes maanden zijn, maar dit werd uitgebreid naar twee jaar. Dat kwam ons niet slecht uit, want ondanks dat Mieke een aantal maanden naar Portugal ging om te trachten daar de werkzaamheden te bespoedigen, zat er weinig gang in. De quinta die we hadden gekocht zou met subsidie kunnen worden verbouwd en we hadden een architect ingeschakeld om de tekeningen te maken. Dat betekende dat we een aantal keren naar Braga gingen om het principeplan aan de subsidieverstrekker voor te leggen en ideeën door te spreken. En veelvuldige bezoeken aan de architect, die echter een zeer groot smoezenboek had. “Wanneer we weer kwamen? Over drie maanden? Dán is het zeker klaar!” Dat ging zo te lang door en uiteindelijk besloten we hem te bedanken en niet verder met hem te gaan. Anderhalf jaar tijd verloren omdat we wellicht te vriendelijk zijn geweest. Mieke zat in die periode gedurende zo'n drie maanden in een caravan op ons terrein en ging zeer regelmatig bij de architect langs, maar de Portugezen zijn in het algemeen niet zo onder de indruk van vrouwelijke opdrachtgevers. De zaken worden door de mannen gedaan!

Basic
De rest van de tijd hield Mieke zich bezig met het schilderen van ons andere huis dat op zo’n drieënhalve kilometer afstand lag en waar ze op de Nederlandse huis-tuin-en-keukenfiets elke dag heenreed, met de hond er naast. Dat gaf wel wat bekijks, want er zaten een paar pittige heuveltjes tussen, dus er werd ook stevig aan de conditie gewerkt. Tegelijkertijd bestudeerde ze de taal, mede aan de hand van schoolboekjes van een buurmeisje en door bezoekjes aan het nabijgelegen café, waar je kon bellen en het contact met het thuisfront kon onderhouden, want een mobieltje had ze niet. Allemaal heel basic dus: géén internet, géén tv, géén telefoon, géén auto et cetera. Iets wat onze kinderen zich waarschijnlijk niet kunnen voorstellen.

Oliebollen
Maar met de bus naar de stad, op de fiets door de directe omgeving en de bezoekjes aan het café voor een bakje koffie en een praatje zorgde wél voor contact met de lokale bevolking, spontane uitnodigingen om te komen eten en gulle gaven vanuit de moestuin of het kippenhok. Hoe snel dat ging bleek wel uit het feit dat we, na te zijn aangekomen in april, met de eerste oud en nieuw viering 250 stuks oliebollen en appelflappen moesten bakken om iedereen één oliebol en één appelflap te kunnen brengen.

Eerder verschenen

1. Wij zijn al vertrokken!
2. Het principebesluit
3. De aankoop
4. Taal en integratie
5. Zoektocht naar een goede aannemer
6. Bijgestelde plannen en Portugese bureaucratie
7. Aanvragen van de bouwvergunning in Portugal
8. Wonen in Portugal
9. Volledig geïntegreerd in Portugal
10. Betrekkelijke Portugese welvaart
11. Dichter bij de burger
12. Confrontatie met Portugese lokale plattelandsbevolking
13. Werken in Portugal
14. Zelfstandig ondernemen in Portugal
15. Onze werkervaring in Portugal 
16. Nieuwe activiteiten in Calvos