Eigenbeheerlichaam in het buitenland

Een stamrecht is een recht dat periodieke uitkeringen oplevert: bijvoorbeeld een pensioen, een lijfrente of een gouden-handdrukstamrecht. De dga kan dergelijke rechten onder voorwaarden in eigen beheer houden. Nieuwe inzichten in Europees verband maken het straks makkelijkker om de lichamen waarin een stamrecht zijn ondergebracht naar het buitenland te verplaatsen.

Bij het Ministerie van Financiën is men vorig jaar tot het inzicht gekomen dat twee eisen die daaraan worden gesteld, in Europeesrechtelijk verband waarschijnlijk niet houdbaar zijn wegens strijd met het recht van vrije vestiging. Het gaat niet alleen om de eis dat het lichaam in Nederland moet zijn gevestigd. Het gaat ook om de eis dat het lichaam de stamrechtverplichting voor de heffing van de vennootschapsbelasting tot het binnenlandse ondernemingsvermogen rekent. Deze eisen komen dan ook volgens het wetsvoorstel 'Overige fiscale maatregelen 2010' te vervallen, en wel met terugwerkende kracht tot 15 september 2009.

Verplaatsen
Met ingang van de datum van wetswijziging worden ook eigenbeheerlichamen mogelijk die zijn gevestigd in een andere lidstaat van de Europese Unie, of in een bij ministeriële regeling aangewezen andere staat van de Europese Economische Ruimte (het kan dan gaan om Noorwegen, IJsland en potentieel ook Liechtenstein). Zo zal een Franse banketbakker die in Nederland is gevestigd zijn oudedagsvoorziening in eigen beheer wellicht kunnen opbouwen in de Franse SARL van zijn vader. Dat is een goede zaak, die de ondernemersmobiliteit zeker kan bevorderen. Ook zal iemand die emigreert om van zijn pensioen te gaan genieten in het buitenland, de zetel van de pensioen-bv, lijfrentelichaam of stamrecht-bv kunnen verplaatsen zonder dat meteen fiscaal moet worden afgerekend of zekerheden moeten worden gesteld.

Nieuwe eisen
Het vorenstaande betekent niet dat alle eisen die aan eigen beheer worden gesteld, nu ook meteen overboord worden gezet. Er komen nieuwe eisen voor in de plaats. Om te beginnen moet het EU/EER eigenbeheerlichaam worden aangewezen als toegelaten buitenlandse 'verzekeraar'. Daarvoor moet het EU/EER eigenbeheerlichaam kunnen aantonen dat het in het land van vestiging is onderworpen aan een winstbelasting die naar Nederlandse begrippen voldoende hoog is. In het land van vestiging moet de stamrechtverplichting verder tot het binnenlandse ondernemingsvermogen worden gerekend.

Verbod op 'afkoop'
De wetgever blijft verder vasthouden aan de opvatting dat wat is opgebouwd voor een onderhoudsvoorziening, moet worden uitgekeerd in de vorm van een bij voorkeur levenslange periodieke uitkering. Het EU/EER eigenbeheerlichaam moet een overeenkomst sluiten met de inspecteur, waarin het zich verplicht om inlichtingen te geven over de uitvoering van de regeling en de bepaling van de winst van het lichaam. Verder moet het lichaam een overeenkomst sluiten met de ontvanger om aansprakelijkheid te aanvaarden voor de invordering van de belasting die de dga is verschuldigd en die alleen wordt ingevorderd bij afkoop en dergelijke.

Nederland verplicht het EU/EER eigenbeheerlichaam in feite om zich vrijwillig te onderwerpen aan een soort van Nederlands toezicht en aan de eis dat er niet zal worden afgekocht.

Commentaar op de eisen
Een vennootschap die naar Nederlands recht is opgericht en waarvan de zetel is verplaatst naar het buitenland, moet volgens de rechtspraak nog steeds aangifte blijven doen. Het lichaam voldoet daarmee automatisch aan de voorwaarde 1. Het lijkt echter wel onredelijk bezwarend voor de Franse SARL uit het bovenstaande voorbeeld om te moeten voldoen aan de verplichting om soortgelijke gegevens te verschaffen en zich bovendien aansprakelijk te stellen. Het Nederlands-Franse belastingverdrag kent een exclusieve woonstaatheffing: zowel de termijnen als een eventuele afkoopsom zijn toegewezen aan het woonland van de genieter. Nederland heeft er dus geen enkel financieel belang bij om de Franse banketbakker of de SARL uit het voorbeeld op de huid te zitten met toezicht; behalve mogelijk het innen van een conserverende aanslag nieuwe stijl, waarvan het twijfelachtig is of die stand kan houden. De Hoge Raad heeft immers recent beslist dat Nederland een inbreuk maakt op het belastingverdrag met Frankrijk, waar Nederland via een wetsfictie probeert te heffen over inkomen dat aan Frankrijk is toegewezen. Doorslaggevend is dat Nederland de pensioenaanspraak bij toekenning onvoorwaardelijk heeft vrijgesteld. Of de inbreuk nu wat groter is (heffen over de waarde in het economische verkeer op het moment van emigratie) of wat kleiner (heffen over een bedrag gelijk aan de genoten 'faciliteit'): Nederland tracht nog steeds eenzijdig heffingsrechten naar zich toe te trekken, hetgeen in strijd is met het belastingverdrag tussen Frankrijk en Nederland.

Bovendien is onder het EG-recht een belemmering van het vrije verkeer slechts toegestaan als hiermee een doel van algemeen belang wordt nagestreefd, de belemmering geschikt is om verwezenlijking van dat doel te waarborgen en niet verder gaat dan noodzakelijk is om dat doel te bereiken. Het is de vraag of het voorkomen dat een individuele gerechtigde (een deel van) zijn pensioen of een stamrecht afkoopt in het buitenland een zaak is van algemeen belang. Het is ook de vraag of de verplichting om aansprakelijkheid te aanvaarden voor de invordering van de belasting niet te ver gaat. Aansprakelijkheid aanvaarden kan worden gezien als vergelijkbaar met zekerheid stellen, en zekerheid moeten stellen is door het Europese Hof van Justitie al in 2004 in strijd bevonden met het recht van vrije vestiging.

Bron: KPMG Meijburg (geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Marlies Kastelein, 020- 6561263).

Eerder in het nieuws:
Grensoverschrijdende fiscus
Dubbele belastingheffing
Met uitkering naar buitenland
Wonen in het buitenland en keuzerecht

Themapagina
	Meer informatie over fiscale onderwerpen leest u op de themapagina: Fiscaal
Deel dit artikel met anderen: Tell a friend!