Een werkzaam bestaan in Frankrijk

auteur: Wim van Teeffelen

Niet alleen voor gepensioneerden, maar ook voor Nederlanders die nog moeten werken blijkt Frankrijk een uitstekend land. Heerlijke cultuur, lekker klimaat, ruimte en rust en dat op een redelijke reisafstand van Nederland. Ideaal, al is het aan te raden om een paar dingen goed in de gaten te houden indien u naar Frankrijk emigreert voor meer dan alleen om van uw pensioen te genieten.

"Meer dan de helft van alle Nederlandse die naar Frankrijk emigreert, begint in het toerisme. Vaak gaat het dan over een Bed & Breakfast, chambres d’hôtes in het Frans, al dan niet gecombineerd met andere kleinschalige accomodaties, terwijl er al meer dan 65.000 chambres d’hôtes zijn in Frankrijk. Toch zijn kleine ondernemers van Nederlandse afkomst succesvol in het Franse toerisme. De markt is dan wel volledig verzadigd, maar met hun goede begrip van marketing, het aanbieden van luxere accommodaties, waar de meeste toeristen tegenwoordig om vragen,  en met hun talenkennis drukken ze minder succesvolle Franse ondernemers uit de markt.

Er zijn ook nogal wat Nederlanders, die beginnen in de bouw als klusjesman, aannemer of als zelfstandige in een van de vele bouwvakken. Een goede vakman kan overal zijn brood verdienen, al zijn voor al deze beroepen een relevant diploma of drie jaar aantoonbare werkervaring verplicht in Frankrijk. Het aantal Frankrijkgangers dat zijn werk doet via het internet groeit snel. De Franse telecomvoorzieningen zijn zeer bij-de-tijd en in bijna elk dorp is tegenwoordig ADSL te krijgen (al noemen de Fransen het DSL). Zo zie je consultants, adviseurs, vertalers, grafisch ontwerpers, journalisten, webdesigners en vele anderen webwerkers in steeds grotere aantallen de twee grenzen overtrekken die ‘het drassige moeras in het Noorden’, zoals de Fransen ons landje graag aanduiden, scheiden van het ‘enige beschaafde land van Europa’.

Gereglementeerde beroepen
Frankrijk heeft aan veel beroepen een beschermde status gegeven. Alles wat met persoonlijke verzorging te maken heeft en alles waar iemand schade van kan oplopen  in de functie van bouwvakker tot aan automonteur. Toeristisch verhuurder is niet een gereglementeerd beroep, maar tuinman of klusjesman wel. Per beroepsgroep wordt dan een reglement vastgesteld en de emigrant heeft een ‘autorisation d’exercice’ nodig om zijn beroep in Frankrijk te mogen uitoefenen. Deze autorisatie krijgt hij pas als hij volledig aan het reglement heeft voldaan.

Werknemer
Niet iedere Frankrijkganger wil ook ondernemer worden. Volgens de EU-regels zijn Nederlandse diploma’s per definitie geldig in Frankrijk en Nederlanders vallen dus gewoon onder de Franse arbeidswetten. Een werkvergunning of verblijfsvergunning is al lang niet meer nodig en werken in loondienst kan aantrekkelijk zijn. De lonen in Frankrijk liggen dan wel lager dan in Nederland en de gemiddelde kosten van levensonderhoud zijn vergelijkbaar, maar het lagere netto salaris wordt wellicht goedgemaakt door het tamelijk riante sociale vangnet. Aan de andere kant kent Frankrijk één van de hoogste werklossheidsaantallen in West-Europa en concurreren met Franse werkzoekenden valt voor veel Nederlanders niet mee. Perfect Frans spreken is al snel een vereiste. Alleen zij die een schaars vak beheersen zoals bijvoorbeeld schoonheidsspecialist, bloemist, fysiotherapeut of verpleegster kunnen redelijk gemakkelijk aan een baan komen, zelfs met een beperkte kennis van het Frans. Maar in verreweg de meeste gevallen blijkt het moeilijk om als werknemer aan de slag te komen na emigratie. Te moeilijk. Het aantal Nederlanders dat naar Frankrijk emigreert op basis van een arbeidscontract is dan ook relatief klein.

Eigen bedrijf
Dus kiezen de meesten voor het starten van een eigen bedrijf. Alle kleine ondernemers genieten van riante ondersteuning door de staat. Zoals een inschrijving in het ziekenfonds voor ondernemers, met een winstafhankelijke premie die bijna altijd stukken lager is dan de premie in Nederland. En daar zit dan ook nog een arbeidsongeschiktheidsverzekering in. Indien een emigrant zijn net opgerichte bedrijf netjes inschrijft dan gaat de Nederlandse AOW die stopt bij emigratie, naadloos over in de Franse pensioenregeling voor ondernemers.

Natuurlijk is het ook mogelijk om een bedrijfje over te nemen, al dan niet samen met een bedrijfspand. Als het gebouw niet gelijk kan worden gekocht, dan is een huurcontract onderdeel van de overname. Frankrijk kent strenge regels voor commerciële huurcontracten, dus is het van belang om te controleren of dat contract klopt.

Een laatste mogelijkheid is een bestaand Nederlands bedrijf naar Frankrijk verplaatsen. Indien een redelijk eenvoudig stappenplan wordt gevolgd waarbij zowel de Nederlandse als de Franse belastingdienst worden bediend, dan kan de overgang worden gerealiseerd zonder grote problemen. De werkzaamheden kunnen onder het Franse belastingregime worden voortgezet, ook wanneer de ondernemer alleen maar Nederlandse klanten heeft. De Nederlandse bedrijfsnaam kan in Frankrijk worden geregistreerd, het Franse bedrijf kan een Nederlandse bankrekening openen en desgewenst een kantoor of postadres in Nederland.
Nederlandse klanten merken er niets van, behalve dat de BTW van 19 naar 19,6 procent gaat, maar vaker zelfs dat de BTW verplaatst kan worden en dus naar nul gaat. Alle producten en diensten die door een bedrijf in het ene EU-land wordt geleverd aan een bedrijf in een ander EU-land, mogen gefactureerd worden zonder BTW in rekening te brengen. Deze regel is uitsluitend van toepassing indien de BTW-nummers van beide betrokken bedrijven op de factuur zijn vermeld.

Belasting en sociale lasten
Belastingontduiking is een nationale hobby in Frankrijk. Schept u gerust op in de kroeg hoe u de fiscus een loer heeft gedraaid en menig rondje wordt uw deel. Maar als u de sociale lasten niet betaalt, dan bent u snel een paria, dan betoont u zich immers ‘niet solidair met het Franse volk.’ De totale sociale lasten komen in Frankrijk hoger uit dan in Nederland. Voor de meeste ondernemers wordt dit grotendeels gecompenseerd door lagere belastingen, voor de meeste kleine ondernemers geldt zelfs dat ze helemaal geen belasting betalen. Maar pas op: zodra u bent ingeschreven, wordt u bedolven onder een lawine van formulieren, brieven en brochures van allerlei instanties die wat van u willen. Soms een verplichte bijdrage, soms een heffing, een kleine belasting, wat leges hier en daar. Iedereen die in Frankrijk wil gaan ondernemen omdat de Nederlandse bureaucratie erg is, wacht een bittere verrassing: die in Frankrijk is nog veel erger.

Zo ga je in Nederland met je paspoort onder de arm naar de Kamer van Koophandel en meestal sta je een half uur later buiten met een nieuw bedrijf. In Frankrijk is het een stuk gecompliceerder. Om te beginnen moet u bepalen bij welke van de zeven verschillende inschrijfinstanties u moet zijn met uw voorgenomen activiteiten. Dan moet u een keuze maken uit de vele verschillende bedrijfsvormen en soms ook nog uit verschillende belastingregimes. Vervolgens moet u een dossier samenstellen met formulieren, bewijsstukken en vragenlijsten. Gewoonlijk zo’n twintig bladzijden, wat kan oplopen tot zo’n vijftig bladzijden bij een gereglementeerd beroep. Het dossier gaat naar de Centre de Formalités des Entreprises, een semi-ambtelijke organisatie, die een clearinghouse-functie heeft om uw dossier bij alle verschillende instanties te krijgen.

Financiering
Zonder eigen geld is het moeilijk om te gaan ondernemen in Frankrijk. Aankloppen bij een Franse bank heeft meestal weinig zin. Een bekend grapje gaat over een ondernemer die een nieuw bedrijf wil beginnen en een perfect ondernemersplan heeft geschreven. Met alle égards wordt de toekomstige ondernemer ontvangen bij de bank en hij wordt gecomplimenteerd met het zeer goed onderbouwde ondernemersplan. De bank zal graag het bedrijf financieren, het enige wat ze nog willen zien zijn de resultaten van de laatste drie jaar. ‘Maar’, zegt de toekomstig ondernemer, ‘die zijn er niet'. Het gaat immers om een nieuw op te richten bedrijf’. ‘Nou,’ zegt de aardige bankdirecteur, ‘dan komt u toch over drie jaar terug.’ Voeg daarbij de harde eis dat een nieuwe ondernemer tenminste vijftig procent van de totale investeringen moet ophoesten en dat onervarenheid met een vergelijkbaar bedrijf en niet perfect Frans spreken gelden als zware minpunten, dan is het duidelijk dat niet veel Nederlandse ondernemers in Frankrijk starten met ondersteuning van de bank.

Of u nu kaasboer of consultant bent: u zult heel wat instanties op uw pad tegenkomen als u uw beroep in Frankrijk wil gaan uitoefenen. Veel ambtenaren zijn zo flexibel als een loden deur, maar het is belangrijk om te beseffen dat de wet betrouwbaar is en de regels gevolgd worden. Als er nou één slecht gezegde is, dan is het ‘met de Franse slag.’ Als u met die instelling ondernemer wordt, dan staan u nare zaken te wachten. Maar als u, tussen het genieten van het lekkere klimaat en de Franse cuisine, probeert zo goed mogelijk de regels te volgen, hoe waanzinnig gedetailleerd soms ook, dan wacht u een mooi leven in ‘het enige beschaafde land van Europa'."

Wim van Teeffelen is verbonden aan Ondernemen- Frankrijk

Landendossier
	Meer informatie over de aanschaf en bezit van een (tweede) huis in Frankrijk
Deel dit artikel met anderen: Tell a friend!