Compensatieregeling Nederlandse grensarbeiders

Auteur Raymond Wanningen

Wanneer men in Nederland woont en in België werkt en daar (niet zelfstandige) inkomsten uit arbeid geniet, krijgt men te maken met twee landen die belasting willen heffen over die inkomsten. Aan de ene kant zal Nederland willen heffen omdat het gaat om een inwoner van Nederland, aan de andere kant zal ook België willen heffen omdat in dat land de werkzaamheden feitelijk worden verricht.

Het is onwenselijk dat in internationaal verband hetzelfde inkomen dubbel belast wordt. Mede om die reden sluiten vrijwel alle landen Verdragen ter voorkoming van dubbele belasting, zo ook Nederland en België. In die verdragen wordt ondermeer afgesproken welk land over welke inkomensbestanddelen mag heffen en welk land aan de belastingplichtige in kwestie een tegemoetkoming moet verlenen om de dubbele belastingheffing te voorkomen of te beperken. Nederland en België hebben onderling afgesproken dat het land waarin de werkzaamheden worden verricht, het land is dat mag heffen over de inkomsten uit die werkzaamheden. Het woonland dient vervolgens een tegemoetkoming ter vermijding van dubbele heffing te verlenen.

Ingeval een inwoner van Nederland werkzaam is in België, wordt het inkomen in de Belgische belastingheffing betrokken. Gevolg daarvan is dat hij of zij zijn of haar Nederlandse aftrekposten (hypotheekrente en persoonsgebonden aftrek) niet meer in aftrek kan brengen, aangezien België niet toestaat deze in aanmerking te nemen en Nederlands inkomen veelal zal ontbreken. Ook is de betreffende werknemer doorgaans in België sociale premies verschuldigd (in plaats van in Nederland) die mogelijk hoger kunnen uitvallen dan de Nederlandse sociale premies. De kans bestaat dus dat de betreffende werknemer slechter af is, dan in de situatie dat hij of zij zijn of haar inkomen in Nederland zou verwerven.

Aangezien dit naar de mening van de Nederlandse verdragsonderhandelaars onwenselijk was, is bij de totstandkoming van het nieuwe belastingverdrag met België een tweetal compensatieregelingen afgesproken ter vervanging van de grensarbeidersregeling onder het oude Verdrag. Doel van de compensatieregelingen is kort gezegd het voorkomen dat een belastingplichtige financieel nadeel ondervindt van het niet werken in Nederland. België heeft voor de omgekeerde situatie -wonen in België en werken in Nederland - geen compensatieregeling(en) bedongen.

Compensatieregelingen
In de eerste plaats is er de algemene compensatieregeling die op alle ‘grensarbeiders’ vanuit Nederland naar België van toepassing is. Voor de omvang van de compensatie die Nederland aan haar inwoners geeft, moeten twee bedragen worden vastgesteld. Allereerst moet worden berekend hoeveel Belgische belasting en premies in de huidige situatie verschuldigd zijn. Vervolgens moet een schaduwberekening worden gemaakt van de verschuldigde belasting en premies in geval de beloningen uit Nederland afkomstig zouden zijn en Nederland hierover het heffingsrecht (zowel ten aanzien van de belastingen als ten aanzien van de premies) zou hebben. Als het eerste bedrag groter is dan het tweede bedrag, verleent Nederland een vermindering van belasting even groot als dit verschil. In de omgekeerde situatie heft Nederland overigens het verschil niet bij. De regeling werkt dus niet ‘ten nadele’.

Naast de algemene compensatieregeling is in het Verdrag met België ook een bijzondere compensatieregeling opgenomen. Deze regeling is alleen van toepassing op grensarbeiders,  die per 31 december 2002 reeds onder de grensarbeidersregeling onder het oude Verdrag Nederland – België vielen. Daarnaast gelden om voor de bijzondere compensatieregeling in aanmerking te komen, een aantal aanvullende voorwaarden. Die we hier verder onbesproken laten. De compensatie wordt aan oude grensarbeiders verleend voor zover zij als gevolg van het vervallen van de oude grensarbeidersregeling een achteruitgang in hun netto- inkomen lijden. Wanneer daarvan sprake is, wordt aangegeven in het Verdrag. De compensatie heeft eenzelfde vorm als de algemene compensatieregeling.

Advies
Het maken van de vergelijkende berekeningen vereist het nodige rekenwerk en kennis van het Nederlandse en Belgische heffingsstelsel. Wie overweegt vanuit Nederland te gaan werken in België als grensarbeider zou er goed aan doen zijn of haar positie te laten analyseren door een deskundige op dit specifieke terrein.

Raymond Wanningen is als belastingadviseur verbonden aan KPMG Meijburg & Co.