Sociale zekerheid in Europa

Vanaf 1 mei 2010 treden nieuwe regels in werking die het wonen en werken over de grens eenvoudiger gaan maken. Dit geldt niet alleen voor de gezondheidszorg, maar ook voor de sociale zekerheid. Het doel van de nieuwe regels is dat werknemers wanneer zij in een ander EU-land gaan wonen zij geen nadeel ondervinden op het gebied van sociale zekerheid.

Vanaf 1 mei 2010 treedt de Verordening 883/2004 in werking. Vorige week meldden we al wat de gevolgen waren van deze verordening voor de zorg in Europa. Maar ook op het gebied van sociale zekerheid verandert deze verordening het een en ander. De nieuwe verordening is van toepassing op alle wettelijke sociale verzekeringen, behalve de sociale bijstand, en bevat regels over het samentellen van tijdvakken van verzekering en het meenemen van uitkeringen naar een ander EU-land. De samenwerking tussen de nationale uitvoeringsorganen wordt versterkt en informatievoorziening aan de burgers wordt verbeterd.

Werklandbeginsel
Het uitgangspunt is dat slechts de wetgeving van één land tegelijk van toepassing mag zijn bij grensoverschrijdende werkzaamheden. Hierdoor wordt voorkomen dat een werknemer te maken krijgt met dubbele premieheffing of dat een werknemer in het geheel niet sociaal verzekerd is. Als hoofdregel wordt de toepasselijke wetgeving van het werkland bepalend geacht, ongeacht of de werkgever daar ook is gevestigd. Uitzonderingen op het werklandbeginsel zijn de situaties van internationale detachering en, onder voorwaarden, het werkzaam zijn in twee of meer EU-landen.

Detachering
Bij internationale detachering blijft, indien aan alle voorwaarden wordt voldaan, de wetgeving van het uitzendende land van toepassing. Momenteel kan een werknemer, gedurende 12 maanden verzekerd blijven onder het sociale zekerheidsstelsel van zijn woonland, terwijl hij is gedetacheerd naar een ander EU-land. Onder de nieuwe verordening wordt deze periode verlengd tot 24 maanden. Dit betekent dat een aanvraag voor detachering van 24 maanden niet langer de tussenkomst vereist van de sociale zekerheidsautoriteiten van het werkland. De mogelijkheid om een aanvraag voor detachering in te dienen voor een langere periode, gewoonlijk tot 5 jaar -op grond van artikel 17 waarbij tussenkomst van de autoriteiten van het werkland is vereist-, blijft bestaan.

Twee landen
Bij werkzaamheden in twee EU-landen zal een werknemer, die werkzaam is voor één en dezelfde werkgever in twee EU-landen, slechts verzekerd zijn in het woonland indien hij een substantieel gedeelte van zijn activiteiten in het woonland uitvoert. Onder ‘substantieel’ wordt verstaan dat de werknemer ten minste 25 procent van de tijd werkzaam is in het woonland. Is dit niet het geval, dan valt de werknemer onder de sociale zekerheidswetgeving van het werkland. Hierdoor kan de sociale zekerheidssituatie van een werknemer die werkzaam is in verschillende EU-landen veranderen. Momenteel is het namelijk zo dat, in een dergelijke situatie, de werknemer onderworpen is aan de sociale zekerheidswetgeving van het woonland onder de voorwaarde dat hij een deel van zijn werkzaamheden daar gemiddeld één dag in de maand uitoefent. Indien een werknemer afwisselend of gelijktijdig voor verschillende werkgevers werkzaam is in verschillende EU-landen, ongeacht of het woonland hieronder valt, wordt de sociale zekerheidswetgeving van het woonland bepalend geacht.

Overgangsregeling
Om dubbele premieheffing te voorkomen, kan een werknemer een E101-verklaring opvragen. Hiermee kan hij in andere EU landen aantonen dat hij in zijn woonland is verzekerd. De nieuwe regelgeving kan ertoe leiden dat werknemers per 1 mei 2010 anders sociaal verzekerd zijn. Indien dit het geval is, is het mogelijk om onder voorwaarden gebruik te maken van een overgangsregeling. Zolang de situatie niet wijzigt is het mogelijk om maximaal 10 jaar op dezelfde manier verzekerd te blijven als nu het geval is.

Bron: Carine Jansen, verbonden aan Van Velzen C.S.

Eerder in het nieuws:
Ook zorg in Nederland voor pensionado’s