Hervorming Antillen: 'Rechtshandhaving'

De opheffing van de Nederlandse Antillen heeft een aantal ingrijpende gevolgen. De details van de veranderingen komen in dit artikel aan bod.

De opheffing van de Nederlandse Antillen heeft een aantal ingrijpende gevolgen. Het betekent in de eerste plaats een wijziging van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (de grondwet van het koninkrijk). Daarnaast moeten er nieuwe grondwetten komen voor de nieuwe landen binnen het koninkrijk en moeten afspraken gemaakt worden op het gebied van justitie en rechtspraak. De details van de wijzigingen komen in dit vijfdelige artikel aan de orde. Vandaag het tweede deel: ‘Rechtshandhaving’.

‘De Rijkswet openbare ministeries van Curaçao, van Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft betrekking op de inrichting, organisatie en het beheer van de openbare ministeries van deze landen en eilanden en op de onderlinge samenwerking tussen deze openbare ministeries. Er zijn volgens deze wet drie openbare ministeries: één in elk van beide genoemde landen en één voor de drie BES-eilanden gezamenlijk. Aan het hoofd daarvan staat één procureur-generaal. De openbaar ministeries zijn elk ondergeschikt aan de minister van justitie van het land waartoe zij behoren. De wet heeft geen betrekking op Aruba. Dat land houdt zijn eigen openbaar ministerie en procureur-generaal. De openbare ministeries zijn belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en met andere bij landsverordening of wet vastgestelde taken.

Hulp en bijstand
De minister van Justitie in elk van de landen (voor de BES-eilanden: de Nederlandse minister van Justitie) kan de procureur-generaal algemene aanwijzingen geven voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten in zijn land. Indien een minister zo’n voornemen heeft, legt hij dat ter toetsing voor aan het Gemeenschappelijk Hof. Indien het Hof daarmee akkoord gaat, moet de procureur-generaal de aanwijzing opvolgen. Een punt van discussie betrof de aanvankelijk opgenomen bevoegdheid van de Nederlandse minister van Justitie om in zijn hoedanigheid van lid van de raad van ministers van het Koninkrijk aanwijzingen te geven aan de procureur-generaal. Deze bevoegdheid is op advies van de Raad van State van het Koninkrijk geschrapt. Daarvoor in de plaats is gekomen dat deze procureur-generaal ten minste tweemaal per jaar overleg voert met een lid van het College van procureurs-generaal in Nederland over opsporing en vervolging van grensoverschrijdende criminaliteit en andere aangelegenheden die van gemeenschappelijk belang zijn voor de strafrechtelijke rechtshandhaving in de landen en in het Europese deel van Nederland. Dit overleg strekt tevens tot het maken van afspraken over onderlinge hulp en bijstand. Voor dit overleg wordt de procureur-generaal van Aruba uitgenodigd.

Politie
De Consensusrijkswet Politie regelt de inrichting, de organisatie, het gezag over en het beheer van de politie in Curaçao, Sint Maarten en op de BES-eilanden. In onderling overleg is er uitdrukkelijk voor gekozen dat elk van de landen een lokaal politiekorps onder leiding van een eigen korpschef heeft, dat uitsluitend onder lokaal gezag staat. De wet verplicht onder meer tot het treffen van onderlinge regelingen die garanderen dat overal dezelfde ambtsinstructie geldt, de kwaliteitscriteria en de opleidings- en trainingseisen gelijk zijn, de basisuitrusting dezelfde is en politiegegevens in de praktijk uitwisselbaar zijn. Een essentieel onderdeel van de wet vormt het samenwerkingsverband, genaamd ‘gemeenschappelijke voorziening politie’ (GVP) onder leiding van een afzonderlijke directeur, door middel waarvan politieambtenaren, materieel en middelen beschikbaar worden gesteld aan korpsen voor de uitvoering van onderzoeken naar grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit en interregionale en internationale rechtshulp. Indien deze samenwerking niet of onvoldoende tot stand komt kan een voorziening worden getroffen door middel van een algemene maatregel van rijksbestuur. Een bijzonder punt van discussie bij de behandeling van de wet betrof de handhaving van het bestaande door Nederland gefinancierde Recherche Samenwerkingsteam (RST). Om de continuïteit in de bestrijding van grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit te garanderen, blijft dit team voor een periode van vier jaar actief, zodat er genoeg tijd is voor de oprichting van een eigen GVP voor dit doel.

Raad voor de Rechtshandhaving
De Consensusrijkswet Raad voor de Rechtshandhaving voorziet in een interlandelijk orgaan van Curaçao, Sint Maarten en Nederland belast met de algemene inspectie van de effectiviteit, de kwaliteit en de samenwerking van verschillende diensten en instellingen die deel uitmaken van de justitiële keten in Curaçao, Sint Maarten en op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Om praktische redenen is de inspectie van alle politietaken, dus zowel de justitiële taken als de taken met het oog op handhaving van de openbare orde, in één hand gelegd. Het betreft derhalve een inspectiedienst op koninkrijksniveau wiens toezichttaken zich uitstrekken tot alle organisaties op het terrein van de rechtshandhaving (van ‘flik tot lik’), behalve het Gemeenschappelijk Hof van Justitie. De Raad is bevoegd uit eigen beweging of op verzoek van de verantwoordelijke minister onderzoek in te stellen bij genoemde instellingen. De Raad stelt naar aanleiding daarvan een inspectierapport op voor de verantwoordelijke minister. Daarin kan de Raad aanbevelingen doen met betrekking tot eventueel te treffen maatregelen. De minister beslist hoe hij daarmee omgaat. De rapportages van de Raad worden door de betrokken minister aan het volksvertegenwoordigende lichaam van zijn land gestuurd. Indien de betrokken minister stelselmatig geen gevolg geeft aan de aanbevelingen van de Raad, kan de Raad daarvan mededeling doen aan het vertegenwoordigend lichaam van het betrokken land en aan de raad van ministers van het Koninkrijk. De Raad heeft dus geen eigen bevoegdheden tot het nemen van daadwerkelijke maatregelen. De wet biedt voorts de mogelijkheid dat elk van de landen de Raad belast met advisering over de behandeling van klachten over gedragingen van organisaties in de justitiële keten alsmede met het toezicht op de verwerking van politiegegevens.

Andere rijkswetten
Behalve de hiervoor genoemde consensusrijkswetten is er ook een aantal reguliere rijkswetten – rijkswetten over koninkrijksaangelegenheden – in behandeling die verband houden met de herstructurering van het Koninkrijk. Zo zijn er nieuwe reglementen opgesteld voor de beide gouverneurs van Curaçao en Sint Maarten. Deze zijn identiek aan de bestaande reglementen voor de gouverneurs van Aruba en de Nederlandse Antillen. Nodig was ook de aanpassing bij rijkswet van de zeegrenzen tussen Curaçao en Bonaire en tussen Sint Maarten en Saba is (voor liefhebbers; zie het bij deze wet gevoegde kaartje). Verder is er de Rijkswet aanpassing rijkswetten aan de oprichting van de nieuwe landen Curaçao en Sint Maarten (Raron) waarbij rijkswetten, zoals de Paspoortwet en de Wet op het Nederlanderschap, terminologisch worden aangepast aan de nieuwe landen. Een nieuwe Rijkswet personenverkeer, die de toelating tot en het verblijf in de verschillende landen van het Koninkrijk moet gaan regelen, levert nog zo veel discussie op dat deze nog niet is ingediend.'

Volgende week het derde deel ‘BES-eilanden’.

Bron: L.J.J. Rogier, ‘Het Koninkrijk der Nederlanden na de opheffing van de Nederlandse Antillen op 10 oktober 2010’, Ars Aequi september 2010, p. 563-572

Eerder in het nieuws:
Hervorming Antillen: ‘Herstructurering’ (deel 1)

In de webwinkel van Mondi kunt u veilig het boek Emigreren naar Caribisch Nederland  online bestellen via iDeal (uw eigen Nederlandse bank), MasterCard of VISA.

Landendossier
	Meer informatie over de aanschaf en bezit van een (tweede) huis op de Nederlandse Antillen
Deel dit artikel met anderen: Tell a friend!

---

Mondi is een onafhankelijke belangenorganisatie die opkomt voor de collectieve belangen van haar leden en die hen voorziet van preventieve informatie om succesvol een woning in het buitenland aan te schaffen. Met een lidmaatschap van Mondi kunt u onbeperkt vragen stellen over alles wat te maken heeft met de aanschaf en bezit van buitenlands vastgoed. De investering hebt u zo terugverdiend. Met Mondi next nieuws blijft u op de hoogte van de meest relevante ontwikkelingen.

---

Terug naar overzicht