Hervorming Antillen: 'Curaçao en Sint Maarten'

De opheffing van de Nederlandse Antillen heeft een aantal ingrijpende gevolgen. De details van de veranderingen komen in dit artikel aan bod.

De opheffing van de Nederlandse Antillen heeft een aantal ingrijpende gevolgen. Het betekent in de eerste plaats een wijziging van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (de grondwet van het koninkrijk). Daarnaast moeten er nieuwe grondwetten komen voor de nieuwe landen binnen het koninkrijk en moeten afspraken gemaakt worden op het gebied van justitie en rechtspraak. De details van de wijzigingen komen in dit vijfdelige artikel aan de orde. Vandaag het vierde deel: ‘Curaçao en Sint Maarten'.

Curaçao en Sint Maarten nemen in beginsel de bestaande Nederlands-Antilliaanse wetgeving over. In het kader van de afspraak over eenvormig procesrecht zijn ook de beide nieuwe, van de Nederlands-Antilliaanse Landsverordening administratieve rechtspraak afgeleide, Landsverordeningen administratieve rechtspraak voor Curaçao en Sint Maarten vrijwel identiek.

Meerderheid
Geheel nieuw zijn de grondwetten – staatsregelingen geheten – die voor de beide landen zijn opgesteld. Daarvoor heeft de meest recente grondwet in het Koninkrijk, de staatsregeling van Aruba, model gestaan. De belangrijkste instituties in deze staatsregelingen, zoals de regering en de volksvertegenwoordiging, worden op hoofdlijnen overigens gedicteerd door het Statuut, dat bepaalt dat de landen bij hun wetgeving en bestuur de bepalingen van het Statuut in acht moeten nemen. Het Statuut schrijft in een nieuwe bepaling voor hoe de staatsregelingen voor Curaçao en Sint Maarten tot stand dienen te komen. De ontwerpen daartoe worden, na peiling vooraf van de regering van het Koninkrijk, met tweederde meerderheid vastgesteld door de oude eilandsraden. En als er wel een meerderheid maar geen tweederde meerderheid wordt behaald, worden er verkiezingen gehouden voor de eilandsraad en kan het ontwerp daarna met een gewone meerderheid worden vastgesteld. De staatsregeling wordt vervolgens goedgekeurd door de regering van het Koninkrijk.

Toetsing
Inhoudelijk valt in deze twee nieuwste grondwetten in het Koninkrijk een aantal punten op. Het meest opmerkelijk is wel de regeling van constitutionele toetsing. De Staatsregeling van Sint Maarten bepaalt dat de rechter landsverordeningen (wetten in formele zin) integraal kan toetsen aan de staatsregeling. De staatsregeling van Curaçao maakt dit ook mogelijk, maar beperkt de toetsing tot die aan klassieke grondrechten, zoals ook in de staatsregeling van Aruba en het Nederlandse wetsvoorstel Halsema is bepaald. Beide staatsregelingen kennen, eveneens in navolging van de Arubaanse staatsregeling, een geschreven vertrouwensregel: ‘Indien een minister het vertrouwen van de Staten niet langer heeft, stelt hij zijn ambt ter beschikking.’ In Nederland is deze regel ongeschreven recht.

Sluitend
Beide staatsregelingen bepalen voorts dat de overheid bij haar taak openbaarheid moet betrachten en normen voor deugdelijk financieel bestuur in acht moet nemen. De staatsregeling van Curaçao bevat gedetailleerde regels voor de begroting. Voor de op de begroting van een begrotingsjaar opgenomen uitgaven voor de gewone dienst en de kapitaaldienst dient volledige dekking aanwezig te zijn. En de omvang van leningen wordt begrensd door een vast te stellen rentelastnorm. Verder moet er met een sluitende meerjarenbegroting worden gewerkt. De staatsregeling van Sint Maarten is op dat punt minder dwingend. Zij bepaalt slechts dat de jaarbegroting en meerjarenbegroting sluitend zullen zijn.

Verkiesbaarheid
In de staatsregeling van Sint Maarten is opgenomen dat een minister die wegens het begaan van een bij landsverordening aangewezen misdrijf is veroordeeld, van rechtswege wordt ontheven uit zijn ambt en is uitgesloten van verkiesbaarheid. Hetzelfde geldt voor een veroordeeld Statenlid. De staatsregeling van Curaçao gaat op dit punt veel minder ver. Voor een minister bevat ze geen regels dienaangaande. Voor het vervallen van het lidmaatschap van de Staten verwijst de Curaçaose staatsregeling naar bij landsverordening te stellen regels.

Stemming
Op Curaçao heeft een eerste stemming over de ontwerp-staatsregeling op 19 juni 2010 geen tweederde meerderheid in de huidige eilandsraad behaald. Belangrijk breekpunt was het ontbreken van een regeling voor ontslag van een minister na een veroordeling. De vaststelling van de staatsregeling is derhalve aan de nieuwe eilandsraad na vervroegde verkiezingen op 27 augustus van dit jaar. Op Sint Maarten wordt de ontwerp-staatsregeling eerst aangepast aan het ‘gevoelen’ dat de koninkrijksregering heeft geuit over het ontwerp. De stemming over het aangepaste ontwerp vindt naar verwachting eind juli van dit jaar in de eilandsraad plaats.

Volgende week het vijfde en laatste deel ‘Transitiefase’.

Bron: L.J.J. Rogier, ‘Het Koninkrijk der Nederlanden na de opheffing van de Nederlandse Antillen op 10 oktober 2010’, Ars Aequi september 2010, p. 563-572

Eerder in het nieuws:
Hervorming Antillen: ‘Herstructurering’ (deel 1)
Hervorming Antillen: ‘Rechtshandhaving’ (deel 2)
Hervorming Antillen: ‘BES-eilanden’ (deel 3)

In de webwinkel van Mondi kunt u veilig het boek Emigreren naar Caribisch Nederland  online bestellen via iDeal (uw eigen Nederlandse bank), MasterCard of VISA.

Landendossier
	Meer informatie over de aanschaf en bezit van een (tweede) huis op de Nederlandse Antillen
Deel dit artikel met anderen: Tell a friend!

---

Mondi is een onafhankelijke belangenorganisatie die opkomt voor de collectieve belangen van haar leden en die hen voorziet van preventieve informatie om succesvol een woning in het buitenland aan te schaffen. Met een lidmaatschap van Mondi kunt u onbeperkt vragen stellen over alles wat te maken heeft met de aanschaf en bezit van buitenlands vastgoed. De investering hebt u zo terugverdiend. Met Mondi next nieuws blijft u op de hoogte van de meest relevante ontwikkelingen.

---

Terug naar overzicht