Oplichting kan voorkomen worden

Oplichting, er kunnen boeken over volgeschreven worden. Op talloze manieren kunnen mensen overgehaald worden om investeringen te doen die ze eigenlijk niet wilden of waarvan ze niet weten wat de precieze consequenties zijn. Soms worden ingenieuze tactieken toegepast, die bij buitenstaanders bewondering opwekken. In andere gevallen lijkt het alsof mensen gewoon heel naïef zijn geweest. Toch kan oplichting iedereen overkomen.

Oplichting is een vorm van bedrog, waarbij een persoon zichzelf probeert te bevoordelen door een ander onder valse voorwendselen van geld of van waardevolle goederen te ontdoen. Het grote probleem, echter, is dat oplichters in veel gevallen niet tegen de lamp lopen en er straffeloos mee wegkomen. Worden ze wel gepakt dan blijkt de buit verdwenen te zijn. In het volgende noemen we een paar voorbeelden van hoe mensen gedupeerd kunnen raken.

Rendement
Zo waren er mensen, zeker over de honderd, die investeerden in ‘mobile homes’ in Spanje. Deze mobile homes kwamen op een camping te staan en zouden worden verhuurd. Met de opbrengsten werd een rendement uitbetaald. Tenminste dat was de bedoeling. De eerste investeerders kregen keurig betaald. Het aantal investeerders groeide gestaag. In de tussentijd deden de mensen, die al geïnvesteerd hadden, extra investeringen. Begrijpelijk, want het rendement was goed en kwam ook daadwerkelijk. Na een jaar of twee echter sloegen de uitbetaling een maand over en nog iets later stopten de uitbetalingen helemaal. De investeerders die later zijn ingestapt hebben nauwelijks iets aan rendement uitbetaald gekregen. Het resultaat? Veel van de gedupeerden kiezen eieren voor hun geld, uit vrees om nog meer geld te verliezen vanwege lange, kostbare juridische procedures.

Ponzi
Dit is een schoolvoorbeeld van hoe investeerders eerst lekker worden gemaakt, waardoor zij nieuwe en grotere investeringen doen, en vervolgens volledig berooid achterblijven. Oplichting is het meest effectief als er sprake is van vertrouwen en de beste manier om vertrouwen te verkrijgen is het aanvankelijk uitbetalen van rendement. Wat waarschijnlijk het geval is geweest is dat er niet of slechts voor een deel in mobile homes is geïnvesteerd. De rendementen werden uitbetaald met de inleg van nieuwe investeerders en het rendement van die nieuwe investeerders werd weer met de inleg van de volgende groep investeerders betaald. Deze constructie lijkt sterk op het bekende piramidespel, alleen hoeven investeerders niet zelf voor nieuwe investeerders te zorgen. In de Engelstalig wereld wordt deze constructie een ‘Ponzi-scheme’ genoemd. Charles Ponzi wist in de jaren ‘20 met hoge rendementen (50 procent) veel investeerders aan te trekken. Achteraf bleek dat de onderneming van Ponzi helemaal geen winsten had gerealiseerd, maar dat hij de eerste ‘notes’ had terugbetaald met de inleggelden van nieuwe investeerders. Op eenzelfde manier ging Madoff te werk en is ook Palm Invest misgelopen. Allemaal zaken waarbij het geld van de beleggers niet (geheel) belegd werd.

Besparen op deskundigheid is in feite het grootste risico

Vertrouwen
Er zijn vele andere manieren om mensen op te lichten. Veelvoorkomend en minder tot de verbeelding sprekend zijn problemen met aanbetalingen. Iemand in Portugal koopt een huis en doet een 10 procent aanbetaling, iets wat op zich niet ongebruikelijk is. Vervolgens verneemt de koper niets meer. Bij navraag blijkt het huis voor een veel hogere prijs te zijn doorverkocht aan een derde partij. In Turkije zijn talloze voorbeelden te geven van mensen die een appartement hebben gekocht in 2004 en nu nog steeds niet het eigendomsbewijs hebben gekregen, omdat een complex maar half afgebouwd is, niet is opgeleverd en de ontwikkelaar failliet is gegaan. Het is zeker niet zo dat er altijd sprake is van het opzettelijk misleiden van investeerders of van oplichting, het resultaat is echter hetzelfde. Het vertrouwen van mensen wordt op een of andere manier geschonden.

Misdaad loont
De praktijk leert dat oplichting soms heel makkelijk gaat. En als het misgaat dan is het zeer onzeker dat iemand zijn geld terugkrijgt. De Nederlandse justitie heeft vaak andere prioriteiten. Er wordt wel eens gezegd: “misdaad loont”. Wrang? In dit geval geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Duidelijk moet zijn wat precies gekocht wordt. Is er onroerend goed in het spel, wie is dan de rechtmatige eigenaar en is de verkoper wel bevoegd om te verkopen? Worden er rendementen beloofd van 10 tot 300 procent, dan moeten er alarmbellen gaan rinkelen. Ook moet duidelijk zijn met wie eigenlijk zaken wordt gedaan. Dat moet niet een aaneenschakeling van lege bv’s zijn. Veel ellende kan eenvoudig voorkomen worden door vooraf huiswerk te doen.

Mondi is dagelijks bezig met het monitoren van de internationale vastgoedmarkt en constateert dat waar het ene bedrijf failliet gaat, het andere weer net zo gemakkelijk opgericht wordt. Er zijn aanbieders die vaker van kantoor verwisselen dan profvoetbalspelers van club! Er zijn volop websites van aanbieders waarop geen K.v.K.-nummer of adres- en contactgegevens vermeld staan, websites die kopers onmiddellijk mogen verlaten. Het succesvol kopen van een woning of investeringsobject in het buitenland is niet ingewikkeld, zolang de koper zelf maar niet opnieuw het wiel probeert uit te vinden. Besparen op deskundigheid is in feite het grootste risico.

Eerder in het nieuws:
Risico's bij aanbetalingen woning
Sjoemelen met de prijs een strafbaar feit
Emotionele schade vaak onderbelicht